Lenfödem Tedavisinde Doğru Tedavi Önemli!

Kol ve bacakta oluşan şişliklerle ortaya çıkarak, hastanın yaşam kalitesini ve sosyal yaşamını olumsuz yönde etkileyen Lenfödem hastalığı doğru yöntemlerle tedavi edilebiliyor.

Dünya Fizyoterapistler Günü sebebiyle Medical Park Ordu Hastanesi Lenfödem Dekonjestif Tedavi Uzmanı Fizyoterapist Hakan Ayas fizyoterapistler gününü kutlayarak; “Fizyoterapistlerin, insanlara fiziksel sağlık konusunda önemli katkıları olmasının yanı sıra yaşam kalitesinin üst düzeye çıkarılmasında da çok ciddi katkıları vardır.” dedi. Açıklamasının devamında çağımızın önemli hastalıklarından olan Lenfödem hastalığının nedenleri, belirtileri, tedavi yöntemleri hakkında faydalı bilgileri bizlerle paylaştı.

Lenfödem nedir? Belirtileri nelerdir?

Lenfödem primer ve sekonder olarak iki başlığa ayrılır:

Primer Lenfödemin nedeni; lenfatik sistemin gelişiminde görülen bozukluklardır. Ödemin açığa çıkışı yaşamın herhangi bir evresinde gerçekleşebilir. Dokular arası boşlukta anormal miktarda protein ve su birikmesidir. Sıklıkla kollarda, bacaklarda bazen de gövde ve genital bölgede şişmeye neden olur. Lenfödem hemen gelişmeyebilir. Bazen lenfatik sistemde olan yaralanmayı takiben 10 -15 yıl veya daha uzun sürede ortaya çıkabilir. İlk belirtiler el veya ayak sırtında görülür. Kol veya bacak ağırlığında artış olur. Cilt gergin, parlak ve serttir. El ve ayaklarda duyu bozuklukları, eklem sertlikleri görülür. Ciltteki gerginliğe ve kol veya bacaktaki dolgunluk hissine bağlı olarak hareket kısıtlığı ortaya çıkar. Giysi, bilezik, saat, yüzük, ayakkabı, çorap gibi eşyaların dar gelmesiyle, iz bırakma gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Tedavi edilmediği taktirde daha ağır sonuçlara yol açabilir.

Sekonder lenfödem ise genellikle; cerrahi operasyonlar, travma, enfeksiyon, radyoterapi uygulamaları sonrasında lenf sisteminin hasar görmesi durumunda açığa çıkar. Meme kanseri tedavisine bağlı olarak mastektomi (meme dokusunun çıkarılması) sonrası üst extremitede lenfödem görülmesi oldukça yaygın bir durumdur.

Lenfödem neden oluşur?

Lenfatik sistemin mekanik yetmezliğinden oluşur. Eğer lenfatik sistem yetersiz veya proteinleri uzaklaştıramıyorsa lenfödem ilerlemeye devam eder. Lenfödem doğumda, ergenlikte veya yetişkinlik çağında sebebi bilinmeyen bir şekilde gelişebilir. Cerrahi sonrası enfeksiyon ve travma sonrası da gelişme olanağı da vardır.

Meme kanseri gibi bazı kanser türlerinde cerrahi olarak lenf nodüllerinin alınması lenfödem açısından daima risk taşır. Meme kanseri cerrahisi sonrası gelişen lenfödemde tutulan kolda ağırlık, ağrı, duyu kaybı, hareket kaybı görülebilir. Bu durum kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Bu yüzden tedaviye erken başlanılması önerilir.

Lenfödem tedavisi nasıl yapılır?

Günümüzde kesin bir tedavisi yoktur. Fakat en etkili yöntem fizyoterapi uygulamalarıdır. Bunun için hastalara kompleks boşaltıcı teknikler, manuel lenf drenajı, kompresyon tedavisi ve tedavinin başarısını artırmak için uygun egzersizler yapılır. Kompleks boşaltıcı fizyoterapide; hastalara tamamen elle yapılan özel teknikler uygulanır. Tedavi sonrası özel bandajlarla kompresyon tedavisi uygulanır. Tedavi, hastanın durumuna göre 20 – 30 seans sürebilir. Tedavi bitiminde hastaya uygun bası giysisi verilmelidir. Manuel lenf drenajında ödemli bölgedeki lenf sıvısı diğer sağlıklı vücut bölgelerine yönlendirilip akış sağlanır. Her hasta için manuel tekniğin tipi ve sırası fizyoterapist tarafından belirlenir. Kompresyon tedavisi de kompresyon bandajları ve kompresyon giysileri ile lenfödemli alana dışardan basınç sağlamak amacı ile uygulanır.

Peki, Lenfödemde kişilerin dikkat etmesi gerekenler nelerdir?

Lenfödem riski taşıyan veya lenfödemli kolun veya bacağın korunması çok önemlidir. Cilt temiz tutulmalı, nemli kalmamalıdır. Sıcak havalarda mantar oluşumunu engellemek için antifungal pudralar (mantarların üremesini engeller) kullanılmalıdır. Travma ve enfeksiyonlar lenf yollarının hasarına neden olacağından vücut iyi korunmalıdır. Yorucu aktivitelerden ve sıcaklardan uzak durulmalıdır. Giyilen giysiler veya kullanılan takılar sıkı olmamalı, uçak yolculuğunda basınç düşeceğinden kompresyon bandajları veya bası giysisi kullanılmalıdır. Bası giysileri talimatlara göre kullanılmalı, herhangi aksi bir durumda fizyoterapistle görüşülmelidir.

Son olarak eklemek istedikleriniz nelerdir?

Lenf sisteminin yeterli çalışmamasından dolayı şişen kol, bacak veya gövde yukarıda bahsettiğimiz tedavilerle normal veya normale yakın hale gelebilir. Tedavi bitse bile dikkat edeceğimiz hususlar da göz önüne alınarak takibi ve bakımı yapılmalıdır. Fizyoterapistin yönlendirmesiyle verilen doğru egzersizler düzenli uygulanmalı, dengeli beslenilmelidir. Hastaların ilk yapması gerekenler lenfödem konusunda doğru bilgiye sahip olmalarıdır. Fizyoterapistiyle yakın takipte olmayan ve önerileri dikkate almayan hastalarda başarı yakalamak zordur. Bu nedenle tedavinin başından sonuna kadar hasta fizyoterapistiyle iletişim halinde olmalı, kendisi için uygulanan tüm tedavilere aktif olarak katılmalıdır. Sonuç olarak kontrol altına alınamayan lenfödem problemi yoktur. Lenfödem konusunda eğitimli fizyoterapistlerle çalışmak hastalar açısından güzel sonuçlara götürebilir.